Problemy z uzyskaniem ciąży dotykają prawie co piątej pary w wieku rozrodczym w Polsce. Zaburzenia płodności spowodowane są w połowie przypadków obniżonymi parametrami nasienia, a w połowie problemami reprodukcyjnymi kobiety. Problemy rozrodcze mogą być pogłębiane przez niewłaściwy styl życia, szkodliwości środowiskowe, zawodowe, przebyte zabiegi operacyjne czy choroby współistniejące. Liczne doniesienia naukowe sugerują także istotną rolę nieprawidłowości genetycznych w zaburzeniach rozrodu, lecz dziedzina ta nie została w pełni przebadana, a badanie samego kariotypu stanowi jedynie podstawowy wstęp do diagnostyki genetycznej. Rola czynników immunologicznych w niepłodności nie została w pełni potwierdzona naukowo i wymaga prowadzenia kolejnych badań w tym zakresie.

Niewątpliwie najważniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za uzyskanie ciąży jest wiek kobiety. W miarę upływu lat coraz większy odsetek komórek jajowych produkowanych przez kobietę jest nieprawidłowy. Dlatego w przypadku zaawansowanego wieku wymagana jest szybka i pełna diagnostyka pary, nawet jeśli płodność została potwierdzona w ,,młodym wieku”. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku rozpoznania endometriozy. Ogniska endometriozy umiejscowione w jajniku pogarszają jakość produkowanych komórek jajowych i mogą przyczynić się do wystąpienia przedwczesnej menopauzy. Szybkiej i bardziej zaawansowanej diagnostyki wymagają również młode kobiety z obniżoną rezerwą jajnikową.

Para zgłaszająca się w celu leczenia niepłodności powinna mieć wykonane: badanie nasienia wg kryteriów WHO 2021 z 3-4 dniową abstynencją płciowa i co najmniej 2- dniową alkoholową, u kobiety ocenę profilu hormonalnego, ocenę owulacji i drożności jajowodów. Ponadto na pierwszej wizycie na podstawie wywiadu oceniamy czynniki ryzyka związane ze stylem życia, pracą zawodową czy obciążeniem chorobami współistniejącymi i dziedzicznymi.

Badanie drożności jajowodów przeprowadzamy pomiędzy 5 a 9 dniem cyklu. Najmniej inwazyjnym sposobem oceny drożności jajowodów jest HSSG - histerosonosalpigografia. Badanie polega na podaniu kontrastu od jamy macicy i ultrasonograficznej ocenie jego przepływu przez jajowody.

Ocena owulacji polega na przeprowadzeniu badań USG we właściwych fazach cyklu i porównaniu uzyskanych wyników badań z wynikami hormonalnymi. Przydatnym narzędziem do oceny płodności jest badanie sprawdzające przeżywalność plemników w śluzie po stosunku.

Badanie nasienia wg kryteriów WHO 2021 nie jest jednak w stanie ocenić:

• czy plemnikom uda pokonać się drogi rodne kobiety,
• czy dojdzie do hiperaktywacji i reakcji akrosomalnej,
• czy nastąpi penetracja cumulusa, zona pellucida, a następnie zapłodnienie oocytu,
• czy materiał genetyczny plemnika nie jest uszkodzony.

W celu dokładniejszego badania nasienia stosujemy rozszerzoną diagnostykę seminologiczną:

• MAR-test
• badanie potencjału oksydoredukcyjnego nasienia
• badanie fragmentacji DNA plemników
• posiew
• test HBA

Na podstawie przeprowadzonych badań, można wybrać sposób leczenia. Metody terapii dobiera się indywidualnie w zależności od postawionej diagnozy.

W niektórych przypadkach wskazane jest leczenie operacyjne. W celu leczenia zaburzeń owulacji, stosujemy stymulację monofolikularną najlepiej gonadotropinami.

Inseminacja domaciczna (IUI) jest jedną z metod leczenia niepłodności. Jest to małoinwazyjna metoda polegająca na wprowadzeniu w cewniku do jamy macicy kobiety specjalnie spreparowanego nasienia partnera lub dawcy.

Inseminacje domaciczne nasieniem partnera wykonywane są w przypadku:

1. idiopatycznego czynnika niepłodności,
2. umiarkowanego czynnika męskiego,
3. czynnik aszyjkowego,
4. ciężkich zaburzeń erekcji,
5. dyspareunii,
6. wytrysku wstecznego,
7. w celu zmniejszenia kosztów podczas stymulacji jajeczkowania,
8. dysproporcji anatomicznych partnerów,
9. obniżonaejobjętości nasienia

W przypadku kilku nieudanych prób inseminacji, dalszą drogą leczniczą jest zapłodnienie pozaustrojowe (IVF). Metoda polega na pobraniu od kobiety komórek jajowych, zapłodnieniu ich nasieniem partnera poza organizmem, a następnie podaniu zarodka do jamy macicy.

Wskazaniem do leczenia metodą zapłodnienia pozaustrojowego jest:

• obustronna niedrożność jajowodów
• zaawansowana endometrioza
• ciężki czynnik męski
• długotrwały bezowocny czas leczenia niepłodności
• zaawansowany wiek kobiety